در ساعت‌های اولیه‌ی بعد از تجاوز که از قضا از نظر حقوقی و پزشکی «ساعات طلایی» نام گرفته‌اند، به همین دلیل به موضوع راهنمایی برای بعد از تجاوز می پردازیم:
فردی که قربانی تجاوز شده ممکن است به دلیل فشار روانی بیش از اندازه نتواند به درستی تصمیم بگیرد، تصمیم‌های هیجانی‌ای بگیرد و یا از اساس حادثه را انکار کند. در این شماره از سری مقالات آکادمی چراغ می‌خواهیم راهنمای مختصر اما مفیدی برای اقداماتی که ضروریست پس از تجاوز صورت بگیرند در اختیار خوانندگان قرار دهیم. این راهنما هم می‌تواند برای افرادی که تجاوز جنسی را تجربه کرده‌اند و هم برای افرادی که ممکن است بخواهند همراه قربانی تجاوز باشند مورد استفاده قرار گیرد.
ما در آکادمی چراغ اقدامات اساسی و ضروری بعد از تجاوز را به ۳ دسته‌ی اقدامات پزشکی، اقدامات حقوقی و قضایی و اقدامات روانشناختی تقسیم‌بندی کرده‌ایم:
اقدامات پزشکی:
۱- پیشنهاد ما این است که در همان دقایق اولیه با فردی که به او اعتماد دارید و میتوانید بی‌پرده صحبت کنید تماس بگیرید و از او بخواهید به کمک شما بیاید.
همانطور که در ابتدا به آن اشاره شد، افراد به دلیل شوک روانی‌ای که بعد تجاوز تجربه می‌کنند ممکن است نتوانند مراقبت‌های لازم را انجام دهند و یا حتی به خود آسیب برسانند. به همین دلیل حضور یک فرد از دایره‌ی افراد قابل اعتماد بسیار ضروری و حیاتی است.
۲- ضروری است در همان ساعات اولیه خود را به نزدیک‌ترین محل درمانی، خانه‌ی بهداشت و یا پزشکی قانونی برسانید. به دلیل ماهیت رابطه‌ی جنسی پرخطر نیاز است شما تحت مراقبت و نظارت پزشکی قرار بگیرید. این ساعت‌های اولیه زمان مناسبی هستند تا از بروز بیماری‌های مقاربتی (STD) و ایدز جلوگیری کرد. از جمله‌ی این مراقبت‌های ضروری چک‌آپ واژن و مقعد، تجویز قرص اورژانسی ضد بارداری، مراقبت‌های لازم برای جلوگیری از برخی بیماری‌های مقاربتی وهمچنین ایدز هستند. دقت داشته باشید که شما فقط ۷۲ ساعت فرصت دارید تا خودتان را در برابر ویروس ایدز مصمون نگاه دارید.
۳- توصیه می‌کنیم حتی اگر قصد شکایت و آغاز یک روند قضایی را ندارید باز هم از پزشک حاضر در پزشکی قانونی بخواهید شما را برای این هدف معاینه کند و درخواست آزمایش خون ، ادرارو نمونه‌برداری از واژن و مقعد بدهید. ممکن است طی ساعت‌ها یا روز‌های آتی تصمیم شما برای شکایت کردن تغییر کند و شما به گزارش پزشکی قانونی نیاز خواهید داشت.
اقدامات حقوقی و قضایی:
۱-برای آنکه بتوانید گزارش لازم را از پزشکی قانونی دریافت کنید نیاز است از فاصله‌ی وقوع تجاوز تا زمانی که به پزشکی قانونی مراجعه می‌کنید حمام نکنید، دهان خود را نشویید و مسواک نزنید و اگر قصد دارید لباس‌های خود را عوض کنید حتما لباس‌ها را در کیسه‌ای تمیز نگهدارید.
ناحیه‌ی واژن و مقعد، دهان و لباس‌هایی که در حین وقوع حادثه به تن داشته‌اید مدارک خوبی هستند که پزشکی قانونی می‌تواند از آن‌ها برای پیدا کردن DNA متجاوز استفاده کند. مجددا لازم به ذکر است که DNA فقط ۷۲ ساعت در محیط واژن شما دوام می‌اورد. پس ۷۲ ساعت وقت دارید تا خود را به پزشکی قانونی برسانید.
۲- تمامی جزئیات، صحنه‌ها، نام فرد یا افراد حاضر در آن حادثه، زمان‌ها و مکان‌ها را تا جایی که به یاد می‌آورید یادداشت کنید. ممکن است این اطلاعات را به دلیل شوک روانی به سرعت از یاد ببرید.
۳- اگر فکر می کنید به شما داروی خواب‌آور یا مواد مخدر داده شده است از پزشک بخواهید از شما آزمایش خون یا ادرار بگیرد.
۴- اگر پیامی در شبکه‌های اجتماعی، لاگ تماس و یا هر پیام الکترونیکی‌ای از فرد متجاوزگر دارید که نشانی از حادثه‌ی پیش‌امده در آن دارد (برای مثال شما را تهدید کرده است) با دقت و حساسیت آن‌ها را جمع‌آوری کنید و در چند نسخه از آن‌ها کپی بگیرید.
۵ – زمانی که به کلانتری مراجعه می‌کنید در صورت نیاز و برای ایجاد راحتی بیشتر میتوانید درخواست مأمور زن کنید. تمامی کلانتری‌ها موظف هستند مأمور زن در اختیار شما قرار دهند.
۶- میتوانید از افسر پرونده درخواست کنید تا پرونده به صورت محرمانه تشکیل شود و تمایلی ندارید هیچ یک از افراد خانواده‌ی شما از حادثه مطلع شوند.
اقدامات روانشناختی:
۱-همانطور که در ابتدا اشاره کردیم ضروریست فردی که قربانی تجاوز شده در ساعت‌های اولیه‌ی وقوع حادثه تنها نماند و از فردی که بیشتر از همه به او اعتماد دارد بخواهد که او را در تمامی مراحل پزشکی و قضایی همراهی کند.
افراد در موقعیت‌های اینچنینی به دلیل بار روانی غیر قابل وصف ممکن است واکنش‌های متفاوت و گاها مخربی از خود نشان دهند. از بین بردن مدارک پزشکی و حقوقی که ممکن است به اثبات تجاوز کمک کند یکی از این واکنش‌های مخرب است. گاها پرونده‌های تجاوز به دلیل از بین رفتن همین مدارک، پیچیده و غیر قابل رسیدگی می‌شوند. حضور یک فرد قابل اعتماد می‌تواند از وقوع چنین رخدادهایی جلوگیری کند.
۲- چند روز اول بعد از وقوع حادثه را تنها نباشید. حمله‌های عصبی، عوارض فشار پس از سانحه‌ای (PTSD) می‌تواند شما را به عنوان فردی که یکی از سنگین‌ترین تجربه‌های روانی را داشته است به سمت خودکشی یا شکل‌های دیگری از آسیب سوق دهد. پس حضور فردی در کنار شما و گرفتن کمک‌های روانشناختی تخصصی در این شرایط الزامی است.
۳- اگر با روانشناس، روانپزشک، مشاور و یا درمانگری در ارتباط هستید از او بخواهید طی چند روز بعد از حادثه با شما دیدار داشته باشد. حادثه‌ی پیش آمده را برای او تعریف کنید و از او بخواهید به شما کمک کند. در این شرایط ممکن است برای رهایی از عوارض فشار پس سانحه‌ای (PTSD) برای مدتی تحت درمان دارویی قرار بگیرید.
۴- درمان‌های روانشناختی پس از حوادثی مانند تجاوز ممکن است تا مدت‌ها ادامه پیدا کنند اما درمان‌های اورژانسی روانی هم مانند مراقبت‌های پزشکی می توانند در لحظات اولیه تاثیر چشمگیری داشته باشند.
۵- صحبت کردن از حادثه می تواند برای شما سخت و یا حتی غیرممکن به نظر بیاید. سعی کنید با روانشناس یا روانپزشک در این مورد صحبت کنید. همچنین صحبت با حلقه‌ی مورد اطمینان در زندگیتان می‌تواند بار روانی این اتفاق را کاهش دهد. افرادی که قربانی تجاوز جنسی می شوند ممکن است با اولین سوالاتی که روبه‌رو می‌شوند این باشد که «آیا تقصیر من بود؟» یا «آیا من باید از خودم بیشتر مراقبت می‌کردم؟».
۶- به خودتان یادآوری کنید که حادثه‌ی پیش‌امده به هیچ عنوان «تقصیر» شما نیست و این اتفاق ممکن است برای هر فرد دیگری هم رخ دهد. پس حتی اگر بیشتر مراقبت کرده بودید باز هم ممکن بود این اتفاق برای شما رخ دهد.
این راهنمای اولیه نه تنها برای افرادی که مورد تجاوز جنسی قرار گرفته‌اند، بلکه برای افرادی که این قربانیان را همراهی می‌کنند هم قابل استفاده است. به عنوان شنونده، همراه، دوست و یا فرد مورد اطمینان نیاز است تمامی افراد از این مراحل آگاهی داشته باشند تا بتوانند در اینچنین موقعیت‌هایی واکنش‌های مناسب را از خود نشان داده و تاثیر به سزایی داشته باشند. شما به عنوان همراه باید فضایی امن برای فرد قربانی ایجاد کنید، همراه او در تمامی مراحل پزشکی و قضایی باشید، او را سرزنش یا قضاوت نکنید، اجازه دهید داستان را برای شما بارها و بارها تعریف کند، در تعریف داستان او را تصحیح نکنید، سوال نپرسید و فقط شنونده باشید. لازم به ذکر است که افرادی که قربانیان را در مراحل مختلف همراهی می‌کنند و شنونده‌ی حادثه هستند هم ممکن است نیاز به مراقبت‌های روانی داشته باشند.
همانطور که بارها به آن اشاره شد حضور فردی قابل اطمینان، همراه و دلسوز در تمامی مراحل می‌تواند بار روانی حادثه را برای قربانی بکاهد. اما این به معنی نیست که اگر قربانی احساس کند فردی با این ویژگی را در اطراف خود ندارد پس طی مراحل فوق غیرممکن است. اگر تمایل ندارید این تجربه را در ساعت‌های اولیه با کسی به اشتراک بگذارید اجازه دهید افراد متخصص (پزشک، مددکار، درمانگر، پلیس) همراه شما باشند. اکثر این افراد برای موقعیت‌هایی مانند این آموزش دیده‌اند.
اجازه ندهید رویه‌های قضایی طولانی و نفس‌گیر یا نظام قضایی قضاوت‌گر و سخت‌گیر شما را از مراقبت‌های ضروری دور نگاه دارند. مراقبت‌های پزشکی، روانی و قضایی پس از تجاوز حق مسلم شماست. خودتان را سرزنش نکنید، اینکه شما در یک مهمانی حاضر شده‌اید، برای اولین بار سر قرار با فردی رفته‌اید، از سوی همسرتان مورد تجاوز قرار گرفته‌اید، در محل کار به همکار یا رئیس خود اعتماد کرده‌اید و یا لباسی را پوشیده‌اید که دلتان می‌خواسته دلایل درستی برای تجاوز نیستند. مداما به خودتان یادآور شوید که شما در این حادثه هیچ نقشی نداشته‌اید و هیچ انسانی فارغ از جنسیت، نژاد، گرایش جنسی، جایگاه اجتماعی و اقتصادی، پوشش و رفتار نباید تحت آزار و خشونت جنسی قرار بگیرد.
در مقاله ی جنبش من هم ایرانی و زنان سینماگر می توانید بیانیه‌ای که در ابتدا با حدود ۳۰۰ زن سینماگر به مسئله خشونت‌های جنسی در سینمای ایران پرداخت و حالا به امضای بیش از هشتصد نفر رسیده است را مطالعه نمایید.
