درحالی‌که قاعدگی یا پریود یکی از امور طبیعی است اما در بعضی از جوامع هنوز تابو به حساب می‌آید . پس در این مطلب ما به پریود به مثابه ابزاری برای فرودست‌سازی زنان می پردازیم .
فرهنگ عمومی حرف زدن از آن را دور از شرم و نجابت می‌داند و از این رو معمولاً افراد درباره آن دست به پنهان‌کاری می‌زنند و از به کار بردن کلمه قاعدگی یا پریود پرهیز می‌کنند و می‌کوشند تا به طور غیرمستقیم به آن اشاره کنند یا موقع بیانش، صدایشان را آهسته کنند و در گوش دیگری بگویند. مخصوصاً طرح این موضوع در حضور بزرگ‌ترهای خانواده ناپسندتر است و بی‌احترامی به حساب می‌آید. سخن گفتن از پریود در جمع‌های مختلط و در ارتباط با مردان نیز نشانه بی‌حیایی و دریدگی زن تلقی می‌شود. به همین دلیل اگر زنان مجبور شوند آن را بر زبان بیاورند، عده‌ای از زنان طوری بیان می‌کنند که که گویی در حال گفتن کلمه‌ای شرم‌آور یا منزجرکننده هستند و از گفتن آن خجالت می‌کشند و معذب به نظر می‌رسند.
تاکید بر سخن نگفتن از پریود، باعث می‌شود که پریود نه یک پدیده طبیعی و معمولی، بلکه امری ممنوعه و مسئله‌ساز به نظر برسد که زن‌ها فقط در خلوت‌های زنانه خود اجازه حرف زدن درباره آن را دارند.
پریود و کلیشه‌ها
بارها پیش‌آمده که وقتی زنی از موضوعی عصبانی می‌شود یا واکنش تندی نشان می‌دهد، دیگران با لحن جدی یا شوخی می‌گویند که “زن‌ها یک هفته اعصاب ندارند” یا “دوباره پریود شدی“.
معمولاً بی‌حوصلگی، بدخلقی، زودرنجی، پرخاشگری و خشم زنان به پریودشان نسبت داده می‌شود و با تأکید نا به‌جا بر تغییرات خلقی زنان در هنگام عادت ماهانه‌شان، حق اعتراض، خشم، رنجش و حساسیت از آنان گرفته می‌شود. درواقع هر نوع ابراز احساسی از سوی زنان با ربط پیدا کردن به پریودشان زیر سؤال می‌رود و زنان به عنوان افرادی غیرمنطقی و نامتعادل و نابهنجار تلقی می‌شوند که قادر به کنترل و مدیریت احساسات و عواطف و نیازهای خود نیستند و هرگونه رفتار و واکنششان فقط تحت تاثیرهورمون‌هایشان است. درحالی‌که هرچند زنان به دلیل تجربه پریود دچار نوسانات در احساسات خود می‌شوند اما میزان آن در همه زن‌ها یکسان نیست و معمولاً زنان راهکارهایی برای مواجهه درست با آن را بلدند و استفاده از این موضوع برای تحقیر و سرکوب زنان، مسئله‌ای تبعیض‌آمیز است.
مردان در ارتباط با پریود
معمولاً عده‌ای از مردان درکی از مشکلات زنان در هنگام پریود ندارند و تلاشی هم برای شناخت بهتر آن نمی‌کنند. آنها نمی‌توانند بفهمند که بعضی از زنان چه دردهای شدیدی را در این دوره تحمل می‌کنند و برنامه عادی خواب و خوراکشان به هم می‌ریزد و دچار مشکلاتی مثل تهوع، دل‌درد، میگرن، درد در اندام جنسی و نواحی اطرافش می‌شود. به نظر مردها زن‌ها درباره پریودشان زیادی شلوغ می‌کنند و زنی که خواهان مرخصی یا استراحت در این دوره می‌شود، زن لوس و نازپرورده‌ای است که می‌خواهد از زیر کار در برود. چنین تفکری، پریود را به نقطه‌ضعف زنان تبدیل می‌کند و این کلیشه غلط را پیرامون آن می‌سازد که زن‌ها به دلیل تجربه قاعدگی، آسیب‌پذیر و شکننده و ضعیف می‌شوند و از عهده کارهایشان برنمی‌آیند و به این بهانه زمینه حذف زنان را فراهم می‌کنند.
به همین دلیل زنان مجبورند دردهایشان را پنهان کنند و خود را همواره قوی نشان دهند و طوری تظاهر کنند که انگار هیچ اتفاقی برایشان نیفتاده است و همین موضوع باعث می‌شود که علاوه بر دردهای جسمی، فشارهای روانی را نیز تحمل کنند.
خشم و نفرت از قاعدگی
دختران بسیاری به خاطر القائات و ذهنیت‌های اشتباهی که از سوی خانواده، مدرسه، رسانه و جامعه دریافت می‌کنند، شناخت درستی نسبت به پریود ندارند.
بعضی‌ها تا مدت‌ها اولین قاعدگی خود را از اطرافیانشان پنهان می‌کنند و در این دوران نسبت به بدن خود احساس خشم و نفرت دارند و از خودشان به عنوان یک زن بدشان می‌آید. درواقع از همان دوران بلوغ، بدن زنان به یک مسئله و بحران برایشان بدل می‌شود که مدام با آن درگیرند و آن را در معرض تفتیش و قضاوت و جرم‌انگاری می‌بینند و به خاطرش مورد طرد و سرکوب قرار می‌گیرند. در بعضی از خانواده‌های مذهبی و سنتی، پریود را نشانه بلوغ جنسی دختران می‌دانند و برایشان محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی در رفت و آمد، روابط با پسرها و آزادی‌های شخصی به وجود می‌آورند که باعث ایجاد حس نفرت و بیزاری دختران نوجوان نسبت به بدن، جنسیت، زن بودن و پریودشان می‌شود که می‌تواند مشکلات جدی را در زمینه روابط جنسی‌شان در آینده به دنبال داشته باشد.
دسترسی به بهداشت قاعدگی
از آنجا که پریود به عنوان مسئله زنانه پیش‌پاافتاده‌ای تلقی می‌شود که ارزش توجه کردن ندارد، حق دسترسی به پدها، تامپون‌ها، فنجان قاعدگی و وسایل بهداشتی مربوط به پریود برای همه افراد نادیده گرفته می‌شود.
عدم شناخت و آگاهی افراد از اهمیت نظافت و بهداشت و مراقبت از خود در این دوره، عدم توان مالی در تهیه لوازم بهداشتی مناسب و کافی، عدم عرضه راحت و آسان و ارزان در همه روستاها و شهرستان‌ها و شهرهای مختلف باعث می‌شود که بسیاری از افراد در معرض آلودگی و بیماری قرار بگیرند. هنوز در بسیاری از شهرها امکان خرید وسایل بهداشتی پریود فقط از فروشگاه‌ها و یا داروخانه‌ها میسر است و افراد در مدارس، دانشگاه‌ها، متروها، سالن‌های سینما و محیط‌های عمومی دیگر نمی‌توانند نیاز ضروری خود به لوازم مخصوص پریود را برطرف کنند. بسیاری از خانواده‌ها نیز فقط بر حفظ تمیزی و پاکی تأکید دارند و مدام به دختران نوجوان سفارش می‌کنند که مبادا لباسشان یا ملافه تخت‌شان خونی شود و یا جایی را کثیف کنند ولی به دلیل رسم پنهان‌کاری و شرم‌انگاری، اطلاعات لازم برای چگونگی رعایت بهداشت و حفظ سلامت را به آنان نمی‌دهند که به دلیل کم‌تجربه بودن نوجوانان می‌تواند خطراتی را برایشان به دنبال بیاورد.
روابط جنسی در زمان پریود
بعضی از مردان در روابط جنسی خود با زنان توجهی به پریود ندارند و بدون در نظر گرفتن شرایط جسمی و روانی زنان، واکنش‌های مختلفی از خود بروز می‌دهند.
ممکن است به دلیل اینکه زنان را کثیف و آلوده می‌دانند، از آنها دوری کنند و از خود برانند، یا از اینکه امکان برقراری رابطه جنسی را ندارند، اعتراض و شکایت کنند و یا آنها را برای انجام رابطه جنسی تحت فشار بگذارند و از زور و خشونت استفاده کنند. زنان می‌توانند در طول قاعدگی‌شان رابطه جنسی داشته باشند اما مهم این است که به انجام کاری برخلاف میل و خواسته‌شان مجبور نشوند و شریک جنسی‌شان حق انتخاب آنها را به رسمیت بشناسد. کسب آگاهی و شناخت توسط مردان درباره پریود و آنچه زنان در قاعدگی تجربه می‌کنند، زمینه درک و همدلی بهتری را به وجود می‌آورد و توجه و حمایت و مراقبتی که مرد نسبت به زن در این دوره نشان می‌دهند، آنها را به هم نزدیک‌تر و رابطه عاطفی و جنسی‌شان را محکم‌تر و عمیق‌تر می‌کند.
پساقاعدگی و طردشدگی
ازآنجا که در فرهنگ مردسالار، ارزش زنان به باروری و تولیدمثل آنها پیونده خورده است و پریود را نشانه قدرت جنسی و زادوولد زنان می‌دانند، با قطع همیشگی قاعدگی و شروع یائسگی یا پساقاعدگی، عده‌ای از زنان مورد بی‌اعتنایی و طردشدگی در روابط جنسی‌شان قرار می‌گیرند و با آنان طوری رفتار می‌شود که گویی کالایی هستند که تاریخ‌مصرفشان تمام شده است و باید دور انداخته شوند. پساقاعدگی هم مثل قاعدگی یک اتفاق عادی در چرخه حیات زنان است که رخ دادن آن در زمان مناسب نشانه سلامتی فرد است که نشان می‌دهد بدن در حال طی کردن سیر طبیعی خود است. اما واکنش‌های منفی اطرافیان نسبت به پساقاعدگی می‌تواند آن را به تجربه تلخی برای زنان بدل کند و علاوه بر عوارض رایج آن‌که قابل‌کنترل است، اثرات روانی مخربی بر آنها بگذارد.
مردان ترنس و تبعیض مضاعف
در فرهنگ غالب و رایج به دلیل ناآگاهی عمومی، پریود مسئله‌ای مختص زنان به‌حساب می‌آید و در این زمینه وضعیت مردان ترنس نادیده گرفته می‌شود و آنها با مشکلات بیشتری درزمینه پریودشان مواجه می‌شوند.
هرچقدر طرح پریود از سوی زنان نامطلوب و منفی تلقی می‌شود، بیان آن از سوی مردان ترنس با نفرت و انزجار بیشتری همراه است و آنها را در معرض تمسخر و تحقیر و آزار قرار می‌دهد. مردان ترنس به خاطر تجربه پریود و استفاده از پدهای بهداشتی زیر سؤال می‌روند و از روی استهزا زن خطاب می‌شوند و در معرض خشونت جنسی قرار می‌گیرند. خیلی از آنها مجبورند تظاهر کنند که وسایل بهداشتی مربوط به پریود را برای زنان نزدیکشان می‌خرند و با اضطراب و هراس نوار بهداشتی‌شان را در دستشویی‌های مردانه تعویض می‌کنند و یا امکان شکایت از عوارض جسمی و روانی پریود را ندارند.
تابوزدایی از پریود و بازگشت به ساحت عمومی
بنابراین می‌توانیم ببینیم چطور تابوسازی و عدم اطلاع‌رسانی درباره امور طبیعی زنان مثل پریود می‌تواند آنان را به بیگانگانی خطرناک و مطرود در میان جامعه بدل کند که وجودشان به‌مثابه امر آلوده، غرایز و امیال جامعه را تحریک و بیدار می‌کند.
تهدیدی برای خانواده و قانون و مذهب و سیاست به‌حساب می‌آید و چنین نگاهی است که مقدمه سرکوب و انکار و نفی و فرودستی زنان را فراهم می‌کند و زن را از عرصه‌های علمی و اجتماعی و هنری و ورزشی و سیاسی به اندرونی خانه‌ها می‌راند و هر چیزی که به زن مربوط می‌شود، جنبه ممنوعه پیدا می‌کند که باید حذف شود تا نظم و ثبات کاذب جامعه حفظ شود و اخلاقیات توخالی خدشه‌دار نشود. برای تغییر وضعیت زنان هیچ راهی جز آگاهی‌بخشی در جهت اصلاح ذهنیت جامعه نسبت به مسائل زنان وجود ندارد و اولین قدم در این مسیر دشوار، حرف زدن درباره موضوعاتی است که یا تحت عنوان تابوهای زنانه از متن اجتماع کنار گذاشته می‌شوند و یا آنها را اموری پیش‌پاافتاده تلقی می‌کنند که اهمیت طرح شدن ندارند و اساساً از طریق همین بی‌ارزش کردن مسائل زنان است که آنها را از عرصه عمومی حذف می‌کنند و مدام به حاشیه می‌رانند و آنچه لازم است، تابوزدایی از اموری مثل پریود است که باعث می‌شود زنان در جامعه به دیگری تبدیل شوند.
نویسنده: نزهت بادی
