تبعیض سنی شامل رفتارهای تحقیرآمیز و توهین‌آمیز و تبعیض در دستمزد، ترفیع، آموزش، مزایا، شرایط استخدام، اخراج، تعیین و تکلیف برای افراد خیلی جوان و پیر است.
البته این تبعیض معمولاٌ در قبال افراد بالای ۴۰ سال اتفاق می‌افتد. براساس گزارش سازمان ملل، تعداد افراد بالای ۶۵ سال سریع‌تر از گروه‌های سنی دیگر در حال رشد هستند. ولی به همان میزان تبعیض سنی و جنسیتی یکی از رایج‌ترین نوع تبعیض بین این افراد و به خصوص نسبت به زنان است. در اواخر سال ۲۰۱۹ گزارش شد که وقتی کارگران به سن ۵۰ سالگی می‌رسند، شکاف دستمزد جنسیتی نسبت به آنها نیز افزایش می‌یابد. همچنین آنها در پیشرفت شغلی نیز با تبعیض مواجه می‌شوند. جوان‌ها با توسعۀ فناوری مدام در حال آموزش و یادگیری هستند. ولی افراد مسن به حمایت بیشتری نیاز دارند تا بتوانند در دنیای دیجیتال رقابت کنند. سوگیری سنی فقط در دستمزد کارمندان مسن خلاصه نمی‌شود و در استخدام آنها نیز تأثیر می‌گذارد.
زنان بدتر از مردان ؟
زنان به دلیل مشکلات پساقاعدگی مثل گرگرفتگی، مشکلات حافظه، استرس و ناتوانی در خواب، عملکردشان در این دوران تغییر می‌کند. بنابراین کارفرما تمایلی به استخدام نیروی زن مسن از خود نشان نمی‌دهد. پس بیشترین فشار سنی در محیط‌های کار بر دوش زنان است. به دلیل ظاهرگرایی که زنان را زیر ذره‌بین قرار داده تا علائم پیری را در آنها نشان دهد، آنها را زودتر از همتایان مرد با پیری مواجه می‌کند.
زنان با چه چالش‌هایی در محیط کار به‌واسطۀ سن‌شان مواجه هستند؟
زنان در حال حاضر با مسئلۀ «سن» در محیط‌های کاری و حرفه‌ای مواجه هستند. گروه AARP (American Association of Retired Persons) در ایالات متحده که بر مسائلی که بر افراد بالای پنجاه سال تأثیر می‌گذارد، تمرکز دارد، می‌گوید که ۶۴ درصد از زنان اعلام کرده‌اند که در مقایسه با ۵۹ درصد از مردان تبعیض سنی را در محل کار خود تجربه کرده‌اند. این تبعیض‌ها در شرایطی بر زنان اعمال می‌شود که طبق آخرین داده‌های وزارت کار، زنان بالای ۴۵ سال ۴۳.۸ درصد از جمعیت نیروی کار را در سال ۲۰۱۶ تشکیل می‌دادند. طبق تحقیقاتی که ادارۀ آمار کار انجام داده است پیش‌بینی شده که تا سال ۲۰۲۴ تعداد زنان شاغل بالای ۵۵ سال دو برابر بیشتر از زنان ۱۶ تا ۲۴ ساله خواهد بود.
سن بازنشستگی در ایران
در ایران سن بازنشستگی برای مردان ۶۰ و برای زنان ۵۵ سال است. البته این شرایط در موارد مختلف مثل بازنشستگی برای مشاغل سخت یا پرداخت مستمری براساس روزهای ماه می‌تواند تغییر کند.
آیا سن‌گرایی جنسیتی بر امنیت شغلی زنان و توانایی مالی آنها تأثیر می‌گذارد؟
علیرغم حضور فعال و گستردۀ زنان در نیروی کار، تبعیض سنی نسبت به آنها نیز رو به افزایش است. سن‌گرایی، تعصب یا تبعیض براساس سن افراد در محیط‌های کاری اغلب نادیده گرفته می‌شود و با این مشکل چنان خرد برخورد می‌شود که مسئلۀ بی‌اهمیتی انگاشته می‌شود. تبعیض را می‌توان در هر جنبه‌ای از محیط‌های کاری، از جمله استخدام، اخراج، دستمزد، تعیین تکلیف شغلی، قلدری کردن یک فرد به دلیل سن او، مجبور کردن یک فرد به بازنشستگی به دلیل سن، ترفیع، آموزش، مزایا و هر شرایط دیگر استخدام بیان کرد. برای مثال آزار و اذیت می‌تواند شامل اظهارات توهین‌آمیز یا تحقیرآمیز در مورد سن فرد باشد. هرچند قانون، مزاحمت‌های ساده یا اظهارنظرهای غیرمجاز را که محیط‌های کاری را خصمانه می‌کند و گاهی باعث اخراج یا تنزل رتبه می‌شود، خیلی جدی نمی‌گیرد و ممنوع نمی‌کند ولی این رفتارها نوعی آزار و اذیت محسوب می‌شوند.
این نوع تبعیض در سطوح مختلف خودش را نشان می‌دهد؛ زنان مسن چه از پروژه‌ها حذف شوند، چه با همکاران جوان‌تر جایگزین شوند، یا فرصت‌های توسعۀ حرفه‌ای برای آنها ارائه نشود و… تأثیر منفی این تبعیض‌ها بر استخدام و حرفۀ آنها می‌تواند ویرانگر باشد. در واقع سن‌گرایی، جنسیت‌گرایی و توانایی‌گرایی با خروج زنان از کار به واسطۀ مادر شدن یا نگهداری از بستگان هم‌پوشانی دارد. آمارها نشان می‌دهند که زنان عمر طولانی‌تری دارند. پس نیازهای مراقبتی بیشتر و به کار بیشتر و ایمن‌تر هم نیاز بیشتری دارند.
آیا شرکت‌های ارائه‌دهندۀ خدمات و کالا در قبال مشتری‌های مسن خود تبعیض قائل می‌شوند؟
اغلب مؤسسات، خدمات و کالاهای خود را با شرایط متفاوت به افراد مسن ارائه می‌دهند. شیوۀ خدمات‌رسانی نسبت به افراد بالای ۴۰ سال اغلب ناعادلانه و ناقص است.
چه باید کرد؟
سیاست‌های روش‌های استخدام از طرف سازمان‌های دولتی و خصوصی باید صرف‌نظر از سن افراد و به خصوص زنان اعمال شوند. آگهی‌های استخدام باید در دسترس افراد مسن هم قرار بگیرد و سوگیری جنسی و سنی نداشته باشند. استخدام افراد باید براساس شایستگی و توانمندی آنها و به دور از تبعیض‌های سنی صورت بگیرد. قانون برابری سال ۲۰۱۰ تبعیض سنی، آزار و اذیت افراد و قربانی کردن آنها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به دلیل سن‌شان را ممنوع کرد.
بازاریابی از جمله مشاغلی است که زنان در آن حضور پر رنگی دارند. آنان به سبب شغل خود روزانه با مشتریان بسیاری مراوده می‌کنند. در مقاله ی زیر درباره تجربه زنان بازاریاب از آزار جنسی در محیط کار میخوانیم.
