توصیه‌هایی به کارفرمایان برای رفع آزار جنسی در محل کار
شاید بتوان گفت سال ۲۰۲۰ سال تغییرات بی‌سابقه‌ای بوده است و نمی‌توان این تغییرات را کتمان کرد. یکی از مهمترین این تغییرات تأثیر همه‌گیری کرونا بر آینده محیط‌های کاری و بالطبع تمرکز بر پیامدهای فرهنگی این تغییرات است. به دنبال این تغییرات، یکی از موضوعاتی که امروز به‌درستی در کانون توجه عمومی قرار گرفته آزار جنسی در محیط کار است.
وضعیت در حال حاضر چگونه است؟
اگرچه ممکن است اینگونه به نظر برسد که جنبش من هم در حال حاضر دیگر شتاب روزهای ابتدایی‌اش در سال ۲۰۱۷ را ندارد. اما بحث‌های جدید مطرح شده در استرالیا در خصوص آزار جنسی در محل کار نشان می‌دهد که چگونه انتظارات و معیارها در حال تغییرند. از طرفی فعالیت سهامداران، افزایش نظارت هیئت‌مدیره و افزایش تمایل به گزارش آزار جنسی نشان می‌دهد که ماهیت بحث درباره این موضوع در استرالیا در حال تغییرست.
در چند ماه گذشته سوءاستفاده جنسی و نابرابری جنسیتی در بالاترین سطوح بخش‌های دولتی و خصوصی مورد توجه دوباره رسانه‌ها قرار گرفته است. تحقیقات رسمی انجام گرفته در خصوص رفتار قاضی سابق دادگاه عالی منجر به یافته‌های جدیدی در محکومیت به او شد. این امر اصلاحات قابل توجهی را در دادگاه عالی برای محافظت از کارکنان آن به دنبال داشته است. در نمونه‌ای دیگر، فشار بر سهامداران و هیئت‌مدیره برای رفتارهای نامناسب (جنسی و غیره) نسبت به کارکنان زن، به برکناری علنی مدیران ارشد از سمت‌هایشان منجر شده است.
اهمیت آزار جنسی در محیط کار در استرالیا
در استرالیا آزار و اذیت جنسی در محیط کار در تمام صنایع و بخش‌ها همچنان به‌عنوان موضوعی دارای اهمیت باقی مانده است. فرهنگ سازمانی که رفتارهای نامناسب را امکان‌پذیر می‌کند و حتی به آن پاداش می‌دهد یا به اندازه کافی از کارکنان در مقابل چنین رفتارهایی محافظت نمی‌کند، از منظر حقوقی، تجاری و اعتباری ریسک واقعی و قابل‌توجهی ایجاد می‌کند. کارفرمایان باید مطمئن باشند چه در هیئت‌مدیره و چه در سطح اجرایی آگاهی از چنین فرهنگ سازمانی و خطراتی که می‌تواند به دنبال داشته باشد، وجود دارد و از همه مهمتر اینکه اقداماتی در جهت کاهش یا حذف کلی چنین فرهنگی در حال انجام است. اکنون زمان آن رسیده است که کارفرمایان هیچ‌گونه آزار جنسی را در محل کارشان برنتابند. محل کاری که باید برای تمامی کارکنان آن امن، مطلوب و پربار باشد.
همبستگی مردان برای تغییر برهم زدن قاعده کلی
در همین زمینه، انتشار گزارش دقیق و فوق‌العاده‌ای که اخیرا توسط موسسه «همبستگی مردان برای تغییر[۱]» (Male Champions of Change) با عنوان برهم زدن قاعده کلی، پیشگیری و اقدام علیه آزار جنسی در محل کار را باید نقطه عطفی برای تغییر نگرش و اقدام عملی موثر کمپانی‌های استرالیایی در خصوص کاهش آزار و اذیت جنسی در محل کار دانست. هدف این گزارش شناسایی اقداماتی‌ست که مدیران و کارفرماها با انجام آن می‌توانند فرهنگ سازمانی مردسالار که موجب آزارجنسی در محل کار می‌شود را مختل کنند. این گزارش در قلب خود یک پیام روشن داشت. این که «آزار و اذیت جنسی تنها یک مشکل قانونی نیست؛ بلکه آسیبی اجتماعی است که از نابرابری جنسیتی در محیط کار نشات می‌گیرد.»
عدم تعادل جنسیتی در فضاهای کار
نبود برابری جنسیتی متاسفانه همچنان به شکل دردناکی در بسیاری از بخش‌های استرالیا دیده می‌شود. براساس گزارش منتشرشده در خصوص مدیران زن ارشد، در دو سال گذشته از میان ۵۰ انتصاب انجام گرفته، در سازمان بورس استرالیا تنها سه زن به‌عنوان مدیر ارشد انتخاب شده‌اند. از سوی دیگر علیرغم تمام تمهیداتی که در سال‌های اخیر برای ایجاد تعادل جنسیتی در شرکت‌ها (زن بودن حداقل ۴۰ درصد کارکنان) انجام گرفته؛ همچنان راه زیادی برای رسیدن به برابری جنسیتی باقی مانده است.
با این‌حال اعداد و ارقام نشان‌دهنده اوضاع ناامید کننده است. گزارش منتشر شده توسط سازمان همبستگی مردان برای تغییر هم تصدیق می‌کند که سیاست‌ها و اقدامات فعلی در بسیاری از محیط‌های کاری نتوانسته‌اند آزار و اذیت جنسی را از بین ببرند. در این گزارش پنج توصیه کلیدی برای مدیریت و کاهش آزار جنسی در محیط‌های کاری توسط کارفرمایان بیان شده است. این گزارش تأکید می‌کند تمرکز بر آزار جنسی باید از توجه صرف به مسائل قانونی، به نقطه‌ای برسد که هدف آن پیشگیری از آزار جنسی، مداخله در مراحل اولیه و کاهش تعداد آسیب‌دیدگان است.
گزارش همبستگی مردان برای تغییر، کارفرمایان را به انجام پنج کار فرا می‌خواند:
اقدامات مداخله‌ای را در اولویت رهبری خود قرار دهید
پیشگیری از آزار و اذیت جنسی و مداخله زودهنگام را به‌عنوان یکی از اولویت‌های رهبری و مدیریتی خود قرار دهید. این مداخلات می‌تواند شامل این موارد باشد: داشتن سیاستی مستقل برای جلوگیری از آزار و اذیت جنسی در محیط کار، اتخاذ خط‌و‌مشی مشخص درباره روابط در محیط کار، اطمینان از قراردادهای کاری و قراردادهای پیمانکاران و مشاوران که پیامدهای آزار جنسی در آن‌ها به‌وضوح ذکر شده باشد. چگونگی جمع‌آوری اطلاعات، مکانیسم گزارش دهی موثر و مناسب و نظارت بر آن‌ها به‌طور دقیق و مشخص در قراردادهای سازمانی عنوان شده باشد.
اقدامات مداخله‌ای را به موضوع بهداشت و سلامت محیط کار تبدیل کنید
با توجه به اثرات بلندمدت احساسی، روانی، مالی و فیزیکی که آزار جنسی در محل کار بر روی آسیب‌دیده می‌گذارد، به آزار جنسی به‌عنوان موضوع بهداشت و سلامت محیط کار نگاه کنید. این بدان معنا است که برای شروع اقدام به شناسایی هرگونه خطر احتمالی کنید. به‌طور مثال آیا گروه‌ها یا فضاهایی در کسب‌و‌کارتان وجود دارد که احتمال بروز آزار و اذیت جنسی در آن بیشتر از سایر بخش‌ها باشد؟ عواملی که موجب افزایش احتمال آزار و اذیت جنسی می‌شوند – مانند عدم تعادل جنسیتی- باید مورد ارزیابی قرار گیرند. برای کنترل عوامل شناسایی شده باید گام‌های مؤثری برداشته شود. اقدامات کنترلی انجام‌گرفته باید به‌طور منظم مورد بازنگری قرار گیرند تا همواره اثربخشی خود را حفظ کنند.
اصول جدیدی در خصوص شفافیت و رازداری تبیین نمایید
اصول جدید تبیین شده در خصوص رازداری و شفافیت را برای همه کارکنان بازگو کنید. به‌طور مثال در قراردادهای کاری این گزینه گنجانده شود که مشخصات گزارش‌دهنده و قربانی به‌هیچ عنوان افشا نخواهد شد مگر به خواسته خود فرد. این موضوعی مهم و بحث‌برانگیز در بسیاری از سازمان‌هاست؛ زیرا در حال حاضر اغلب سازمان‌ها به امید حفظ آبرو و اعتبار خود، بسیاری از مصالحه‌ها و حل و فصل اختلاف‌ها را بدون توافق طرف آسیب‌دیده انجام می‌دهند. این رفتار موجب قدرت گرفتن مجرمین و تکرار عمل مجرمانه آن‌ها می‌شود.
در گزارشی که «همبستگی مردان برای تغییر» منتشر کرده، چگونگی تبیین اصول محرمانگی و شفافیت در موارد آزار و اذیت جنسی به‌روشنی ذکر شده است. این اصول شامل اطمینان از محرمانه ماندن هرگونه تحقیقات تا پایان انجام آن است. اما به محض پایان تحقیقات نباید هیچ محدودیتی برای صحبت کردن و افشاگری توسط شاکی وجود داشته باشد. در صورت اثبات ادعاها سازمان باید فرد مرتکب را شناسایی کرده و انجام هرگونه توافقی از حمله توافق مالی باید شفاف و با توافق فرد شاکی انجام بگیرد (مبلغ پرداختی به شاکی تنها در صورت موافقت شاکی افشا شود.)
کارکنان خود را آگاه و توانمند سازید
اطلاع‌رسانی کنید. کارکنانتان را توانمند سازید و از آن‌ها انتظار داشته باشید که حرف زده و دست به اقدام عملی بزنند. این امر شامل اطمینان از ظرفیت داخلی سازمان برای رسیدگی به شکایات و اطمینان از این است که به آزار جنسی در محل کار به‌عنوان آسیب نگاه می‌شود. به کارکنان خود آموزش بدهید که چه رفتارهایی آزار و اذیت جنسی محسوب می‌شوند. آن‌ها را مجهز به ابزاری کنید تا حساسیتشان نسبت به آزار و اذیت جنسی بالا برود. علاوه بر این بتوانند در صورت وقوع، از فرد بازمانده حمایت‌های لازم را انجام دهند.
از افراد آسیب‌دیده حمایت کنید
به کارکنانی که مورد آزار و اذیت جنسی قرارگرفته‌اند گوش دهید. به آن‌ها احترام بگذارید. از آن‌ها حمایت کنید. به آن‌ها از محرمانه ماندن شکایتشان اطمینان دهید. گروه خبره‌ای را برای رسیدگی به شکایات به کار ببرید. این گروه می‌تواند به فرد آسیب‌دیده کمک کند تا شکایت خود را به‌درستی ثبت کرده و پیگیری نماید. اینها اقدامات مهمی‌اند و در صورت اجرای مناسب، می‌توانند منجر به رویکرد متمرکزتری برای جلوگیری و مدیریت آزار و اذیت جنسی در محل کار شوند. ترکیبی از اقدامات عنوان‌شده به همراه قدم‌های ذکر شده در گزارش موسسه همبستگی مردان برای تغییر می‌توانند به تغییرات فرهنگی حائز اهمیتی منتج شوند.
بسیاری از کارفرمایان پیش‌تر بسیاری از این اقدامات را در برنامه مدیریتی خود گنجانده‌اند. از جمله این اقدامات اتخاذ سیاست‌های ویژه، داشتن فرایند شکایت و سیستم‌های پشتیبانی و برگزاری برنامه‌های آموزشی است. با این‌حال برخی دیگر از اقدامات مثل ارزیابی مجدد رویکرد سازمان در خصوص مبارزه با آزار جنسی در محیط کار بسیار بنیادی و مهم‌اند. این امر همچنین در مورد لحاظ کردن آزار و اذیت جنسی به‌عنوان دغدغه ایمنی و بهداشت از یک سو و اطمینان‌بخشی از محرمانه و موثر بودن گزارش‌ها و مکانیسم‌های به کار گرفته شده در سازمان از سوی دیگردارای اهمیت به‌سزایی است.
افزایش اخیر شکایات
گزارش مذکور زمانی منتشر شد که با همه‌گیری کرونا تمام کارفرماها با تأثیرات آن بر روی فرهنگ سازمانی دست و پنجه نرم می‌کردند. حتی با وجود آنکه پاندمی موجب افزایش دورکاری‌ها شده اما سازمان‌ها در همین سال شاهد افزایش گزارش‌های آزار و اذیت جنسی بوده‌اند. استان ویکتوریا در شمال‌شرقی استرالیا با افزایش ۶ درصدی، یکی از بیشترین افزایش‌ها در خصوص شکایت از آزار جنسی در محیط کار را داشته است. کریستین هیلتون، مدیر سازمان حقوق بشر و فرصت‌های این استان این افزایش را «قابل توجه» توصیف کرده است. افزایش شکایت‌ها شاید به این دلیل بوده که آزاردیده به‌دلیل دوری از آزارگر حین کار از خانه، شجاعت بیشتری برای گزارش دادن در خود احساس کرده است.
انتظارات جامعه
تمرکز گزارش یادشده بر عبور از نگاهیست که آزار جنسی در محل کار را صرفا دغدغه‌ای حقوقی می‌داند و بیشتر بر راه‌های پیشگیری و کاهش آن متمرکز است. با این حال نمی‌توان از تأثیرات قانونی و حیثیتی ادعاها و گزارش‌های انجام شده غافل شد. پیامدهای قانونی و حیثیتی این شکایات، ایجاد و تقویت فرهنگ‌سازمانی که در آن انجام رفتار نامناسب و آزاردهنده مذموم و حمایت از آسیب دیده ضروری است را از همان ابتدا لازم می‌داند.
در یک دهه گذشته تغییرات قابل توجهی در نگرش و رویکرد دادگاه‌ها در استرالیا ایجاد شده است. آن‌ها با به رسمیت شناختن تغییر نگاه جامعه به تأثیرات مخربی که آزار و اذیت جنسی بر زندگی شخصی بازمانده می‌گذارد، غرامت‌هایی را برای آنان در نظر می‌گیرند. اخیرا دادگاه فدرال درخواست تجدیدنظر برای پرونده‌ای که یک وکیل حقوقی را به دلیل آزار جنسی موکلش به پرداخت غرامت ۱۲۰۰۰۰ دلاری محکوم شده و این غرامت را هنگفت برشمرده، رد کرد. دادگاه فدرال در مورد این پرونده دوباره تأکید کرد به دلیل عواقب شدید روانی و سوءاستفاده از قدرت، پرداخت این غرامت «هنگفت» ضروری‌ست.
نویسنده: الکترا داو
برگردان: بنفشه جمالی
[۱] موسسه‌ای که با همکاری رهبران و مردان سرشناس و با نفوذ در سراسر جهان سعی در بازتعریف نقش مردان در نابرابری جنسیتی دارد. این موسسه با ایجاد گروه‌هایی از مردان سرشناس و حمایت از آن‌ها، برآن است تا با قرار گرفتن این مردان در کنار زنان، بخش خصوصی و دولتی را به اتخاذ اقدامات عملی در زمینه کاهش نابرابری جنسیتی ترغیب کند.
